Thuốc nào gây vô sinh?

Có rất nhiều thuốc kê toa có thể dẫn đến vô sinh nam giới, thường là tạm thời nhưng đôi khi vĩnh viễn.

Thuốc viêm khớp, thuốc trầm cảm, thuốc cao huyết áp, thuốc cho các vấn đề tiêu hóa, thuốc kháng sinh và thuốc chống ung thư... có thể can thiệp vào tiến trình sản xuất tinh trùng, chức năng tình dục và xuất tinh. Dưới đây là một số dược phẩm phổ biến có thể gây rắc rối trong việc “nối dõi tông đường”.

Cimetidin

Cimetidin được dùng để điều trị chứng loét dạ dày và chứng trào ngược dạ dày thực quản. Thuốc này có tác dụng làm giảm lượng axit có trong dạ dày, được dùng cho cả nam và nữ. Sử dụng quá thường xuyên cimetidin đều có khả năng tăng hàm lượng prolactin. Hậu quả là sẽ làm tăng khả năng vô sinh cho cả phụ nữ lẫn nam giới. 

Ở nam giới, khi gia tăng prolactin sẽ làm giảm hàm lượng LH và testosterone, dẫn đến số lượng tinh trùng thấp hơn, giảm ham muốn tình dục và giảm chức năng tình dục, gây vô sinh. Nếu bạn đang sử dụng thuốc cimetidine để trị loét dạ dày hoặc bệnh trào ngược, cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ để được đổi sang một loại thuốc khác không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Thuốc chẹn kênh canxi

Thuốc chẹn kênh canxi thường được kê toa cho những bệnh nhân cao huyết áp. Cơ chế tác động của thuốc là làm thay đổi cách di chuyển của canxi vào các tế bào tim và các mạch máu, giúp làm giãn mạch máu. Điều này sẽ giúp tăng lượng máu và oxy cần cung cấp cho tim, nhằm làm giảm bớt áp lực trên tim. Các nhà y học cho rằng, các thuốc chẹn kênh canxi can thiệp vào quá trình thụ tinh. 

Đặc biệt, các loại thuốc nhóm này có thể ngăn chặn khả năng tinh trùng thâm nhập vào trứng. Việc chuyển sang những loại thuốc trị cao huyết áp khác có thể khôi phục khả năng thụ tinh. Có rất nhiều loại thuốc trị cao huyết áp không thuộc nhóm chẹn kênh canxi, không ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

Kháng sinh

Kháng sinh thường được kê toa để điều trị các nhiễm trùng do vi khuẩn. Thông thường, kháng sinh chỉ được dùng trong một thời gian ngắn và những tác dụng phụ có hại lên chức năng sinh sản sẽ mất đi sau khi ngừng thuốc. Tuy nhiên, có những dạng kháng sinh được sử dụng lâu dài để điều trị những rối loạn kinh niên, chẳng hạn như mụn trứng cá. Những loại kháng sinh đã bị “vạch mặt” là có khả năng giảm chức năng truyền giống ở nam giới bao gồm:

Nitrofurantoins: kháng sinh này thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu. Chúng có thể làm giảm số lượng tinh trùng ở nam giới hoặc ngăn chặn quá trình sản xuất tinh trùng.

Aminoglycosides: đây là loại kháng sinh chỉ được sử dụng cho các nhiễm trùng nặng do vi khuẩn, như bệnh lao, và được sử dụng dưới sự giám sát y tế chặt chẽ. Các aminoglycosides có thể ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng. “Khét tiếng” trong nhóm thuốc này là neomycin, vừa làm giảm số lượng, vừa làm giảm khả năng chuyển động của tinh trùng.

Minocycline: kháng sinh này thường được sử dụng để trị mụn, cũng có thể được sử dụng để điều trị viêm phổi, nhiễm trùng đường hô hấp, da, nhiễm trùng sinh dục, tiết niệu. Dược phẩm này thuộc nhóm kháng sinh tetracycline. Dù chưa có bằng chứng rõ rệt trong việc làm giảm số lượng tinh trùng ở người, nhưng thực nghiệm đã chứng minh, thuốc này gây giảm số lượng tinh trùng ở bò. Vì vậy, các nhà khoa học tin rằng, nhóm kháng sinh này có thể làm giảm tinh trùng đối với người.

Macrolide: được sử dụng để điều trị bệnh Chlamydia. Macrolide tương tự như penicillin và có thể được sử dụng thay thế penicillin ở người bị dị ứng với kháng sinh penicillin. Những nghiên cứu trên súc vật cho thấy, nhóm kháng sinh này có tác dụng làm giảm số lượng tinh trùng.

Sulfasalazine: chủ yếu được sử dụng để giúp chống viêm ruột, tiêu chảy, chảy máu trực tràng và đau bụng cho những người bị viêm loét đại tràng. Thuốc này được coi là một loại thuốc chống viêm và do đó cũng được sử dụng để giúp những người bị viêm khớp dạng thấp. Sử dụng sulfasalazine đã được chứng minh là làm giảm khả năng sinh sản nam giới do làm giảm số lượng tinh trùng cũng như ảnh hưởng đến sự vận động của tinh trùng.

Hóa trị liệu

Những người đàn ông được chẩn đoán bệnh ung thư cũng đồng nghĩa với khả năng sinh sản của họ bị ảnh hưởng, khi họ trải qua hóa trị và xạ trị. Các thuốc dùng trong hóa trị thường gây giảm số lượng tinh trùng và khả năng vận động của tinh trùng. Những tác dụng này có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn. Một số trường hợp, bệnh nhân được đề nghị lưu trữ tinh trùng trước khi tiến hành hóa trị.
 

Theo DS Nguyễn Bá Huy Cường - Phụ nữ TPHCM